Blog
Meer verhaal achter Coach & Cranio
In de aanloop naar een nieuwe 8-weekse training en geïnspireerd door een opleiding die ik nu volg, hieronder een blog waarmee ik graag opnieuw een lans breek voor mindfulness. Je kunt je nog opgeven voor de training die start na de herfstvakantie: https://www.coachencranio.nl/agenda4 . Mindfulness is een krachtig instrument. Het helpt ons staande te blijven te midden van alles wat het leven op ons pad brengt (de hele catastrofe noemt Jon Kabat-Zinn - de godfather van de westerse mindfulness - dat). En die kracht zit hem in de eenvoud. Het is zo simpel. We hoeven alleen maar opmerkzaam te zijn. Maar ook al is het simpel, het is niet makkelijk. Opmerkzaamheid is een vaardigheid die je kunt aanleren door het te beoefenen. Gun je jezelf hierbij een steuntje in de rug? Wat mindfulness ons vervolgens biedt, is ruimte tussen wat ons overkomt en onze reactie daarop. Victor Frankl, die Auschwitz heeft overleefd en neuroloog en psycholoog was, beschreef dit zo: ‘Alles kan een mens ontnomen worden behalve één ding: de laatste menselijke vrijheid. De vrijheid om onder welke omstandigheden dan ook, zijn houding ertegenover te kiezen, om zijn eigen weg te gaan.’ Dus tussen stimulus en respons ligt een ruimte. Daar ligt onze vrijheid. Mindfulness is in staat die ruimte te vergroten, juist bij lastige patronen. Wanneer we ons daarin laten meevoeren, is er juist weinig ruimte. Als we wat afstand kunnen nemen en ernaar kunnen kijken, geeft dat ons vrijheid. Dat is wat we met de beoefening van mindfulness leren. Telkens dat stapje terugdoen. En met het krachtiger worden van die opmerkzaamheidsspier vergroten we de ruimte, vergroten we onze vrijheid, ook in ons dagelijks leven. Mindfulness is dus een heel bijzondere manier om onze innerlijke vrijheid te cultiveren. We worden ons opmerkzaam van onze primaire neigingen. We ontwikkelen het vermogen om ons bewust te zijn van de manier waarop we geneigd zijn te reageren op wat we innerlijk waarnemen. We hoeven het niet leuk te vinden wat we voelen en wat we opmerken, maar we hebben een keuze in hoe we erop reageren. We kiezen dan bewust om ons te verhouden tot onze omstandigheden. Want die omstandigheden kunnen we niet kiezen, maar wel onze reacties. Zo kunnen we onszelf aan onze eigen haren omhoogtrekken uit het moeras waarin we soms zo makkelijk dreigen weg te zakken. En als we dan weer overeind krabbelen, dan ligt alles weer voor ons open. Dan zijn we vrij, ongeacht de omstandigheden waarin we ons bevinden. Om bij de woorden van Jon Kabatt-Zin te blijven: ‘You can’t stop the waves, but you can learn to surf. Kom jij ook leren surfen?
Mijn eerste lange retraite is een feit. Zeven etmalen in stilte bij Frits Koster in een boeddhistisch klooster. Op het wonderschone platteland van Drenthe. Op een steenworp afstand van de plek waar ik ben opgegroeid. Met gemengde gevoelens stap ik naar binnen. Verlangen om even helemaal af te loggen, maar ook een lichte weerstand tegen wat ik in die stilte zal gaan tegenkomen. Thema van deze week is ‘de vier levensvrienden’. Vier hartkwaliteiten, ontleend aan het boeddhisme: vriendelijkheid, compassie, medevreugde en gelijkmoedigheid. Je kunt ze beoefenen, net als mindfulness. Vooral de laatste zal blijken een grote vriend te zijn bij wat ik tegenkom in deze lange stilte. We leven in een doorlopend dagprogramma van 6 uur ‘s morgens tot half 10 ’s avonds. Dit staat in het teken van afwisselend loop- en zitmeditatie, mindful eten en mindful corvee. We worden geacht geen contact te maken met de andere 17 deelnemers en de wereld buiten het klooster. De enige uitwisseling is een kwartiertje per dag met de begeleiding. Af en toe vraag ik me af of mijn stem het nog zal doen. De eerste dag ervaar ik twijfel: wat valt er nou te leren als er geen blootstelling aan wat dan ook is? Dat duurt niet lang. In de loop van de week kom ik tot de ontdekking dat zo langdurig, open en in stilte mediteren een onverwachte verdieping geeft aan de weg die ik jaren geleden met mindfulness ben ingeslagen. Ik kom op plaatsen waar ik nog niet eerder ben geweest. Langzamerhand ontvouwen zich voor mijn ogen steeds duidelijker mijn eigen patronen. Patronen waarin ik soms zo verstrikt kan raken. Zo ook hier in de stilte. En daar wijzen de vier levensvrienden mij deze week een nieuwe weg. Vanuit vriendelijkheid en compassie echt afstemmen op de vraag: wat zou mij nu behulpzaam kunnen zijn? Vanuit medevreugde dankbaarheid kunnen beoefenen voor alles wat er wel is, in plaats van de camera steeds te richten op waar het knelt. En dan vanuit gelijkmoedigheid, zonder reactiviteit kunnen verblijven daar waar het knelt. Zonder dat het anders hoeft. Vanuit het besef dat lijden inherent is aan mens zijn. Dat dat niet opgelost hoeft te worden. Dat het streven daarnaar een illusie is. Dat ik die ik mag loslaten. Daarin ontmoet ik een innerlijke rust die nieuw voor me is. Niet te worden opgejaagd door het idee dat het anders zou kunnen of moeten zijn. Een diepe acceptatie van dat wat hoort bij mijn levenslot en dat van anderen. Het leven, ons mens zijn voor lief nemen. Terwijl ik dit schrijf realiseer ik me dat ik dat eigenlijk al lang wist. Al eerder schreef ik een blog met de titel ‘Het is al goed’. Dat is precies wat deze lading dekt. En dat is hoe het gaat met wakker worden uit illusies: het is het herontdekken van dat wat je eigenlijk al wist. Ik las het deze week opnieuw in het Mindfulness Basisboek van Rob Brandsma. Hij schrijft daarin ook over ontwaken. Ik citeer: ‘Het zien van waarheid (…) gaat gepaard met een gevoel van herkenning. Dit is een van de wonderen van opmerkzaamheid: ook al zag je de waarheid niet, je kende hem al wel. Hij was al aanwezig, alleen nog niet bewust. Ik noem dit reeds aanwezige kennen ’diep weten’. Herkenning gaat gepaard met een gevoel van resonantie, van samenvallen. Dit geeft de zoete smaak van ontwaken. Het herkennen valt samen met erkennen, acceptatie, vrede ervaren met het zo-zijn van de ervaring. (…) Het voelt alsof we thuiskomen na een lange reis van afgesneden-zijn.’ (Brandsma R. 2012 p.109-110). Beter kan ik het niet omschrijven: thuisgekomen na een lange reis met vele omzwervingen. En dat in de polder waar ik als kind opgroeide. Ik zal vast nog regelmatig verdwalen in mijn eigen patronen. Maar telkens als ik daaruit wakker word, zal ik de weg naar huis weten te vinden. Dat is de rijkdom van mindfulness. Dankbaar en met gemengde gevoelens stap ik na 7 dagen weer naar buiten. Verlangen naar thuis en naar het echte leven, maar ook een lichte weerstand tegen wat ik daarin ook weer zal gaan tegenkomen. De vier levensvrienden zal ik zeker ook meenemen in de terugkomsessies van mindfulness. Deze sessies bieden bij uitstek gelegenheid om verdieping te geven aan de beoefening van opmerkzaamheid, zoals je die hebt leren ontwikkelen als je de 8-weekse training hebt gevolgd. Je kunt je voor deze sessie inschrijven via https://www.coachencranio.nl/mindfulness#Agenda . P.S. Voor alle eerlijkheid nog een kleine ontboezeming: ook de vriendelijkheid naar mezelf heb ik goed weten te beoefenen. Ik heb halverwege de week ‘stiekem’ toch even met mijn lief gebeld. Een ervaring waar ik heel bewust van heb genoten. Daarmee sloot het dan wel weer naadloos aan op het programma ;-)
Terugkomsessie zaterdag 5 juni 'Kwetsbaarheid én Kracht'
We leven in een tijd waarin de nood aan hulp hoog is. Door de keuze van het kabinet om contactberoepen uit het complementaire veld op non-actief te stellen, kan ik mijn cranio-cliënten nu al langere tijd niet bedienen en het einde daarvan is nog niet in zicht. Dat doet pijn. Ik zie hun nood en kan hen niet bieden wat zij nodig hebben. Nu zou ik kunnen zwelgen in medelijden voor mezelf en voor mijn cliënten. Ik heb een bewuste keuze gemaakt om dat niet te doen. De beoefening van mindfulness helpt me daarbij. Er is een treffende boeddhistische metafoor van de twee pijlen van het lijden. De eerste pijl die op je wordt afgeschoten is dat wat er is, de omstandigheden, de tegenslag, het verlies dat op je pad komt, dat waaraan je niet kunt ontkomen. Wat wij uit automatisme doen is vervolgens een tweede pijl op onszelf afschieten: de pijl van frustratie, boosheid, opstandigheid, verzet. Met die pijl voegen we zelf het grootste lijden toe aan dat wat op ons pad komt. Met mindfulness leer je om uit dit automatisme te stappen, niet op jezelf te schieten en daardoor minder te lijden onder de omstandigheden. Zo leer je een modus te vinden waarmee je kunt dealen met dat wat er is, hoe uitzichtloos dat soms ook lijkt, en zelf een besluit te nemen over hoe je je daartoe wilt verhouden. In deze tijd van barre omstandigheden waaronder ernstig wordt geleden, kunnen veel mensen de vaardigheden van mindfulness goed gebruiken. Daarom heb ik besloten om niet te zwelgen in zelfmedelijden over de barre omstandigheden waarin mijn praktijk verkeert, niet die pijl van lijden op mezelf af te schieten. Ik heb besloten om te kijken naar de kansen die dat biedt. De kans om mindfulness nog meer onder de aandacht te brengen van werkgevers, die hun medewerkers zien lijden onder thuiswerken en het daarbij vaak nog het vervullen van allerlei andere rollen en taken die dat extra zwaar maken. Ik ben daarom een campagne gestart voor mindfulness incompany. Misschien heb je de leaflet al langs zien komen op social media. Help jij mij en jouw netwerk ook door het verder te verspreiden?
‘Wees voorzichtig, houd afstand.’ Woorden die anno 2020 veel om ons en wellicht ook in ons klinken. Woorden die ons behoedzaam maken, niet alleen op bewust niveau, maar ook dieper vanbinnen. We hebben een alarmsysteem diep in het meest primitieve deel van ons brein dat hierop aanslaat: ons reptielenbrein. Zodra die woorden klinken, niet alleen hardop, maar ook in onze gedachten, dan gaan we op aan, dan willen we doen, willen we oplossen, dan staan we klaar om te vechten of te vluchten. Een onrustig, soms wat knagend gevoel van onvrede bekruipt ons. Onze innerlijke stressmotor begint te draaien. Hoe langer die motor draait, hoe moeilijker die weer afslaat en hoe sneller die ook opnieuw opstart. Ons stresssysteem raakt overprikkeld, we raken gestrest. Misschien merk je het wel aan een iets korter lontje dan normaal, aan gedachten die maar terug blijven komen, aan een gevoel van spanning in je kaken, schouders die je onbewust optrekt, hoofdpijnklachten, gevoelens van somberheid, een gebrek aan motivatie, slechter slapen, vroeg wakker worden en dan meteen op aan staan. Gelukkig kunnen we ons reptielenbrein ook weer geruststellen. Door de gevoelens die we ervaren te erkennen en ze met openheid tegemoet te treden in plaats van ze weg te drukken. Door dit primitieve deel van ons brein te laten ervaren dat er geen directe bedreiging is. Dat kunnen we doen door de beoefening van mindfulness. Wil jij dit ook leren in een achtweekse vaardigheidstraining? Geef je dan op voor het voorjaar van 2021 via www.coachencranio.nl/contact . Schrijf je in voor 1 januari, dan ontvang je 10% vroegboekkorting.
Eindelijk was het dan zover, eindexamen aan het Upledger Instituut. Na drieënhalf jaar op voor de laatste ronde. Een paar weken vervroegd vanwege de steeds verdergaande aanscherping van de coronamaatregelen, zodat we er in ieder geval van verzekerd waren dat we ook kónden afstuderen. In één zaterdag laten zien wat we als therapeut in huis hebben, onder het toeziend oog van een driekoppige examencommissie. En dan een kleine week later, eindelijk mijn diploma in handen, via de post. Een officiële uitreiking volgt als de omstandigheden dat weer toelaten. Als kroon op die stapels boeken, die worstelingen in leertherapie en die bijna eindeloze behandellijsten. ‘Martine is summa cum laude geslaagd!’ Dat staat er op mijn cijferlijst. Reactie van mijn broer Jaap: ‘Da’s dus een teken dat je veel te veel gedaan hebt.’ Nou herinner ik me ook dat hij vroeger al riep dat hij het liefst zo min mogelijk voor school deed, omdat hij graag terug wilde kunnen kijken op een gelukkige jeugd. Ik zal er dus niet al te veel waarde aan hechten ;) Het is mijn zoveelste diploma, ik kan er een kamer mee behangen inmiddels, maar dit exemplaar geeft mij het gevoel van thuiskomen bij dat wat ik te doen heb. De rol van therapeut past me als een jas: mensen helpen. Mijn toolbox is goed gevuld, en ja, er kan altijd nog van alles bij. Ik heb me nu in een wereld begeven waarin je nooit bent uitgelezen en geleerd. Maar eerst mag ik rusten. Dat is misschien wel de belangrijkste les die ik te leren had tijdens de opleiding en eindelijk begin ik die ook voorzichtig te voelen, ergens diep vanbinnen, met vallen en opstaan, dat wel. Dus voorlopig mag ik rustig verder bouwen aan mijn praktijk en af en toe een cursus volgen hier of daar. Steeds opnieuw stilstaand bij mijn diepste inzicht van de afgelopen jaren: ‘Het is al goed!’
Acht weken intensieve mindfulnesstraining. Toen we eraan begonnen leek het een hele tijd, maar het is omgevlogen, zo concludeerden we gisteravond met elkaar. Mijn eerste groep, die ga ik natuurlijk nooit vergeten. Ik hoop dat wat de training ze bracht, hen altijd bij zal blijven. Aan de intenties die ze hierover formuleerden zal het niet liggen: dicht bij mezelf blijven, afgestemd zijn op mijn behoeften, goed voor mezelf zorgen, bewuster keuzes maken. Dat is zo maar een greep uit wat daarin langskwam. De evaluatieformulieren resulteren in een gemiddeld rapportcijfer voor de totale training van 9,8. Een paar citaten daaruit: ‘Fijn om net dat laagje dieper te gaan.’ ‘Heel fijne down-to-earth benadering’ ‘Heel veel nieuwe inzichten’ ‘Prettig, rustig, humor, deelt dingen van jezelf, vraagt door, alert, komt tot de kern.’ ‘Ik vond het leuk :-) ’ ‘Ik heb er super veel van geleerd, terwijl ik van tevoren wel een beetje twijfels had of ik er echt iets aan zou hebben.’ ‘Heel veel persoonlijke aandacht, zelfs in een groep.’ Hele fijne energie, open, zonder oordeel, liefdevol en het was ook zelfs heel gezellig tijdens de training, geen druk.’ We hadden het ook regelmatig over de coronatijd waarin we nu leven, met alle maatregelen die langzamerhand weer werden aangescherpt in de afgelopen weken. Ook daarin bleek de beoefening van mindfulness heel waardevol. Waar één van de deelnemers bij de eerste golf veel verzet voelde tegen de lockdown en bijvoorbeeld thuiswerken, heeft hij nu door mindfulness een modus ontdekt om daar rustig onder te blijven, terwijl hij collega’s nu opnieuw ziet worstelen. Of een andere deelnemer, die veel frustratie ervaarde in de confrontatie met mensen die zich niet aan de regels houden, die nu een manier heeft gevonden om dat wat los te laten en daardoor bijvoorbeeld weer rustig boodschappen kan doen. We namen afscheid met het kiezen van een steen, als herinnering aan acht weken hard werken, aan wat we daarmee allemaal geleerd hadden, aan de mensen met wie we dit samen beleefd hadden en als herinnering aan de voornemens waarmee we nu de toekomst ingaan. Een mooi anker om ergens neer te leggen of in je zak te stoppen, om zo het bewustzijn wakker te houden. Ik geloof dat mindfulness het verschil kan maken in een wereld die steeds harder verandert, waarin mensen soms flink onder druk staan. Jij kunt me helpen door dit bericht met potentiële deelnemers te delen. Denk aan collega’s, vrienden of familie die druk ervaren en op zoek zijn naar een goed toepasbare en niet zweverige manier om daar beter mee om te gaan. Ik organiseer in het voorjaar van 2021 de volgende training mindfulness. De early birds die zich voor 1 januari a.s. opgeven krijgen 10% korting. Ik ben op zoek naar een nieuwe locatie, dus weet je geschikte ruimte in Utrecht die ’s avonds leegstaat, laat me weten.
Op een vroege warme zondagochtend in augustus van het jaar 1974, werd ik geboren als derde dochter in een domineesgezin dat uiteindelijk acht kinderen groot zou worden. Als een van de oudsten was het van jongs af aan flink meewerken. Ik hoorde bij ‘de groten’ en er moest gezorgd worden voor het huishouden en ‘de kleintjes’, zoals mijn moeder ze noemde. Daar is de helper in mij geboren. Hoewel ik ook een vechtersbaas was, waarbij mijn zus boven en broer onder mij het nogal eens moesten ontgelden, zorgde ik als een moedertje in de dop voor de kleintjes en mijn pop, waaraan ik verknocht was. Daarnaast poetste ik, al dan niet vrijwillig, heel wat af in huis. Buiten de deur was ik een wildebras. Voetballen, slootjespringen, crossen op de fiets, daar was ik een echt jongensmeisje. ‘Je talenten gebruiken’, ‘niet zeuren’ en ‘wat jij ervan vindt dat doet er niet zo toe’, waren de boodschappen die ik kreeg. Dat was hoe mijn ouders het ook hadden meegekregen. Hard werken en mijn best doen, werd me dus met de paplepel ingegoten. Het bracht me veel, maar had ook zijn keerzijde. Blinkende rapporten op de basisschool, daarna het vwo en toen studeren. Waar de helper in mij vanaf de derde klas middelbare school al droomde van een studie geneeskunde, trok de liefde voor muziek mij naar het conservatorium. Al na een aantal jaren in de muziek, begon mijn zorghart echter steeds harder te kloppen. Ik besloot een switch naar verpleegkunde te maken, een flinke kluif naast het runnen van mijn gezin met mijn drie eigen kleintjes. Maar hard werken had ik jong geleerd, dus in sneltreinvaart had ik dat diploma binnen en was ik ‘zuster’ op een afdeling longoncologie. Daar kon mijn helpershart bloeien. Ik voelde me in mijn element. De boodschap om al je talenten te gebruiken had zich in mij inmiddels ook vertaald naar ambitie en bevlogenheid, dus al snel wilde ik verder. Een specialisatie, nog een opleiding, een pre-master een master… Het bracht me tot zorgmanager, een prachtig vak waarin ik wilde helpen bij het verbeteren van het complexe zorglandschap. Wat ik in de tussentijd echter niet geleerd had was maat houden, mijn eigen grenzen voelen en die ook respecteren. Wat ik ervan vond, deed er immers niet zo toe, zo was de boodschap vroeger. Zo had ik al jong geleerd om me af te sluiten van mijn gevoel. Ik was op zolder gaan leven, in mijn hoofd, uit contact met wat zich daaronder afspeelde. Ook had ik inmiddels een sterke interne criticus ontwikkeld, dus het was nooit goed genoeg. Ik ging steeds harder werken. Hoewel ik dat verbazingwekkend lang wist vol te houden zonder eigenlijk in de gaten te hebben hoe slecht het met me ging, ik leefde immers op zolder, leidde dat uiteindelijk tot een burn-out. Na een periode met intensieve therapie en mindfulness, wist ik mij terug te werken en gaf ik opnieuw leiding in verschillende zorgorganisaties. De geest was echter uit de fles. Ik was begonnen met voelen, mijn lichaam kreeg de kans om haar verhaal te vertellen en dat begon steeds harder aan mijn deur te kloppen. Mijn aandacht wilde ik besteden aan de zorg voor mijn medewerkers, maar de realiteit was dat ik mijn tijd vooral werd opgeslokt door de harde kant van het managen, achter mijn laptop en in talloze overleggen. Mijn werkdagen werden opnieuw steeds langer, om toch ook maar tijd en aandacht aan mijn mensen te kunnen besteden. Maar hoe hard ik ook werkte, daarin bleef ik naar mijn idee vreselijk tekortschieten. Inmiddels had ik geleerd om naar mijn gevoel te luisteren en dat heb ik toen gedaan. Ik nam een sabbatical om stil te kunnen staan bij de vraag hoe ik meer mijn hart zou kunnen volgen in mijn werk. Dat moest natuurlijk gaan over verbinding, contact met mensen en hoe ik die zou kunnen helpen en laten bloeien. Er volgden coachingsopleidingen, een opleiding tot therapeut, een opleiding tot mindfulnesstrainer en allerlei aanvullende cursussen. Daarin ben ik mezelf écht tegengekomen, kon ik niet meer weglopen voor mijn gevoel, wilde ik dat uiteindelijk ook niet meer. Daar geloofde ik niet meer in. Integendeel, ik wilde me daar juist heel bewust van zijn, mezelf eindelijk erkennen. Dat het er wel toe doet wat ík wil en dat ik naast hard werken ook mag ontspannen, er gewoon mag zijn, zonder iets te hoeven doen of presteren. Dat dat de modus is van waaruit ik anderen écht kan helpen. Zo is mijn praktijk voor coaching, lichaamswerk en mindfulness gegroeid. Ik ben thuisgekomen bij dat wat ik hier te doen heb: mensen helpen.
Zoals veel van mij collega's heb ook ik de coronatijd aangegrepen om zaken die wat verder in de toekomst gepland stonden vast op te pakken. Het ontwikkelen van mijn eigen huisstijl stond op mijn verlanglijstje voor het najaar, als ik zou zijn afgestudeerd, maar in maart al zette ik de eerste stappen naar mijn creatieve schoonzusje Lilian Heek, grafisch vormgever van Aartje Vormgeving. Zij nam geen halve maatregelen; ik werd meteen aan het werk gezet met een kernwaardenopdracht. Door corona stilgezet, mocht ik plotseling even helemaal stilstaan bij de identiteit van mijn praktijk. Stilstaan bij mijn doelen: waar sta ik voor, waar geloof ik in, wat verbindt mij en wie wil ik zijn? Stilstaan bij mijn kerwaarden: waar ga ik voor, waar wil ik ten allen tijde aan vast houden, zelfs als ik er niet voor word beloond? En stilstaan bij gedrag: welke werkwoorden zijn voor mij belangrijk en inspireren mij? Via al deze vragen doorliep ik de Golden Circle van Simon Sinek, die uiteindelijk leidt naar de WHY. Dat was het basis uitgangspunt waar Lilian mee aan de slag ging.
